Entidad de población del Camino Francés en la parroquia de San Pedro de Maside, municipio de Sarria, provincia de Lugo. Está situada entre las entidades de población Sarria, al este y Santa Marta, al noroeste; sobre el tramo directo de Sarria a la parroquia de Belante, por Santa Marta y Domiz. Su altitud es cercana a 510 metros sobre el nivel del mar. Tenía trece habitantes en 2019.
![]() |
| Lugar de Zanfoga. |
Según Ferreira Priegue, en un foro del año 1423 se nombra el coto de “Çanfoga camyño Francés”.
En 1521 consta que Álvaro González de Ribadeneira testó dejando a su hijo Pedro de Miranda ese mismo coto de Zanfoga, con todos los vasallos, rentas, pechos y derechos pertenecientes.
Ya en plena Edad Moderna, concretamente en 1752, se especifica en el Catastro de Ensenada, que había en la parroquia de San Pedro de Maside una taberna para el abasto de vino al por menor, que era del común de los cinco vecinos del lugar de Zanfoga, que vivían en los términos de la jurisdicción del monasterio de Samos, la cual llevaban alternativamente cada uno de ellos un año.
En 1828 Sebastián Miñano anotó en su Diccionario que Zanfoga era aldea de la provincia y obispado de Lugo, en la jurisdicción de Sarria, que componía parte de la parroquia de San Pedro de Maside.
Al mediar esta última centuria anotó Pascual Madoz que en se contaban este mismo lugar veinticuatro almas. Pocos años después, en la descripción del itinerario militar de Narón a Pedrafita por Portomarín de 1866, se dice que la aldea de Zanfoga en la parroquia de “San Pedro de Masid” tenía ocho edificios y seis chozas.
ARCHIVO GENERAL DE SIMANCAS, Dirección General de Rentas, Primera Remesa, Catastro de Ensenada, Respuestas Generales, Libro 179, fol. 9003v.
CASTIÑEIRAS GONZÁLEZ, Manuel Antonio, “La Porta Francigena: una encrucijada en el nacimiento del gran portal románico”, Anales de Historia del Arte, 2 (2011), pp. 93-122.
DEPÓSITO DE LA GUERRA, Itinerario descriptivo militar de España, t. 7 (Galicia), Madrid, Imprenta y Estereotipia de M. Rivadeneyra, 1866.
FERREIRA PRIEGUE, Elisa, Los caminos medievales de Galicia, Ourense, Museo Arqueolóxico Provincial [de Ourense], 1988 (Anexo del Boletín Auriense, 9).
GARCÍA GONZÁLEZ-LEDO, Xosé Antón, “Testamentos do mariscal Álvaro González de Ribadeneira e a súa muller María de Bolaño (Século XVI)”, Estudios Mindonienses, 23 (2007), pp. 845-873.
INSTITUTO GEOGRÁFICO NACIONAL, Mapa topográfico nacional, escala 1:25.000. Hoja 124-I (2001).
INSTITUTO NACIONAL DE ESTADÍSTICA, Nomenclátor: población del padrón continuo por unidad poblacional [en línea], disponible en http://www.ine.es/nomen2/index.do [Consulta 22/11/2020].
MADOZ, Pascual, voz “Zanfoga”, en Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, t. 16 [Via – Zuzones], Madrid, Imprenta del Diccionario geográfico-estadístico-histórico de D. Pascual Madoz, 1850, p. 503.
MIÑANO, Sebastián de, voz “Zanfoga”, en Diccionario geográfico-estadístico de España y Portugal, vol. 10 [Villaviciosa – Zuzones], Madrid, Imprenta de Pierart-Peralta, 1828, p. 75.