VENDAS DE NARÓN (Portomarín)

Ver voz en el mapa

Entidad de población del Camino Francés en la parroquia de San Mamede do Río, municipio de Portomarín, provincia de Lugo. Se halla entre las poblaciones do Hospital, al sudeste y A Previsa, al noroeste. Su altitud es cercana a setecientos metros. Tenía once habitantes censados en 2019.

El Camino Francés a su paso por Vendas de Narón.

Hoy el lugar de Vendas de Narón está formado por un núcleo de casas de labradores construidas al modo tradicional, con los muros de mampuestos de esquistos y granito, las cubiertas de pizarra y las carpinterías de madera; entre las edificaciones auxiliares destacan los hórreos estrechos y alargados.

Casas de labradores y hórreo.

En un espacio abierto en medio de las casas, sobre una encrucijada de caminos locales, se encuentra un monolito hincado que se conoce como A Pedra da Xustiza, donde según dicen los vecinos eran atados los delincuentes para ser expuestos al escarnio público.

Pedra da Xustiza.

A finales del siglo XIX se trasladó a ese mismo sitio la capilla da Madalena, que anteriormente estuvo en el lugar abandonado de Pena Godón o da Madalena, situado a poco menos de un kilómetro de distancia, siguiendo el Camino en dirección a Santiago; delante de la capilla y a la salida de la población se levanta una cruz de madera, en cuyo pedestal los peregrinos van dejando piedras como señal de su paso.

Capilla da Madalena en Vendas de Narón.

Historia

Dice Regueira Vázquez que, a mediados del siglo XVIII, Juan Antonio de Soaz fundó en este lugar una venta, que entiende el autor sería la primera edificación que se levantó aquí.

En 1828 Sebastián Miñano anotó en su Diccionario que “Ventas de Narón” era aldea de la provincia y obispado de Lugo en la jurisdicción de Ferreira de Pallares, que componía parte de la parroquia de “San Ciprián Nespereira”.

En 1845 Pascual Madoz hace constar que era lugar de esta última feligresía, en el ayuntamiento de Portomarín; tenía 4 vecinos y 20 almas.

En los años setenta del siglo XX se dice en la Gran Enciclopedia Gallega que Vendas de Narón pertenecía ya a la parroquia de San Mamede do Río, en Portomarín; se contabilizaban por entonces 12 habitantes.

Fuentes y bibliografía

ÁLVAREZ FLÓREZ, Jesús et al., “Tramo VII: Portomarín-Palas”, en José Antonio Franco Taboada, Santiago Tarrío Carrodeguas (dirs.), A arquitectura do Camiño de Santiago: descrición gráfica do Camiño Francés en Galicia, Santiago [de Compostela], Xunta de Galicia, A Coruña, Universidade da Coruña, D.L. 2000, pp. 135-169.

CASTRO VÁZQUEZ, Josefina, El Camino de Santiago: (entre Portomarín y Compostela), Lugo, Diputación Provincial de Lugo, 1991.

CONSELLERÍA DE CULTURA E TURISMO, “Decreto 227/2011, do 2 de decembro, polo que se aproba a delimitación da ruta principal do Camiño de Santiago, Camiño Francés, desde a entrada no municipio de Pedrafita do Cebreiro ata o límite do termo municipal do Pino, coa excepción do tramo entre o lugar de Amenal e o límite do aeroporto da Lavacolla, no concello do Pino”, Diario Oficial de Galicia, 237 (miércoles, 14 de diciembre de 2011), p. 36597 [folio 16].

GARCÍA BLANCO, Manuel, “Tres leguas por el Camino de Santiago (miscelánea)”, Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos Históricos y Artísticos de Lugo, 1, 9 (1944), pp. 236-239.

HUIDOBRO Y SERNA, Luciano, Las peregrinaciones jacobeas, t. 3, Madrid, Instituto de España, 1951.

INSTITUTO GEOGRÁFICO NACIONAL, Mapa topográfico nacional, escala 1:25.000. Hoja 97-III (2001).

INSTITUTO NACIONAL DE ESTADÍSTICA, Nomenclátor: población del padrón continuo por unidad poblacional [en línea], disponible en http://www.ine.es/nomen2/index.do [Consulta 22/11/2020].

LOSADA DÍAZ, Amando, SEIJAS VÁZQUEZ, Eduardo, Guía del Camino Francés en la provincia de Lugo, Madrid, Gráficas Cóndor, 1966.

MADOZ, Pascual, voz “Ventas de Narón”, en Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, t. 15 [Toledo – Vettonia], Madrid, Imprenta del Diccionario geográfico-estadístico-histórico de D. Pascual Madoz, 1849, p. 663.

MIÑANO, Sebastián, voz “Ventas de Narón”, en Diccionario geográfico-estadístico de España y Portugal, vol. 9 [Toro – Villavicencio de los Caballeros], Madrid, Imprenta de Pierart-Peralta, 1828, p. 285.

PASSINI, Jean, El Camino de Santiago: itinerario y núcleos de población, [Madrid], Ministerio de Obras Públicas y Transportes, 1993.

PEINADO, Narciso, “El Camino de Santiago a través de Galicia: provincia de Lugo”, Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos Históricos y Artísticos de Lugo, 3, 23-24 (1947), pp. 56-61.

REGUEIRA VÁZQUEZ, Xosé, “Ventas de Narón, Sala de la Reina y el Hospital de Pena Godón”, Lucensia, 9, 18 (1999), pp. 131-140.

VALDÉS BLANCO-RAJOY, Rosario, “El hospital medieval de Pena Godón, una ventana al pasado de un despoblado olvidado en el Camino Francés a Compostela”, Madrygal, 19 (2016), pp. 203-216.

VALIÑA SAMPEDRO, Elías, El Camino de Santiago: guía del peregrino a Compostela, Vigo, Galaxia, 1992.

VOZ “Ventas de Narón”, en Ramón Otero Pedrayo (dir.), Gran Enciclopedia Gallega, t. 30 (Vea – Zurita), Santiago de Compostela, Gijón, Silverio Cañada, 1974, p. 18.